Mẹo về Chính quyền đô hộ của người Hán được thiết lập tới tận cấp huyện từ thời kỳ nào Mới Nhất
Bùi Mạnh Hùng đang tìm kiếm từ khóa Chính quyền đô hộ của người Hán được thiết lập tới tận cấp huyện từ thời kỳ nào được Cập Nhật vào lúc : 2022-03-29 15:19:12 . Với phương châm chia sẻ Kinh Nghiệm về trong nội dung bài viết một cách Chi Tiết 2022. Nếu sau khi đọc Post vẫn ko hiểu thì hoàn toàn có thể lại phản hồi ở cuối bài để Tác giả lý giải và hướng dẫn lại nha.
Bài có đáp án. Câu hỏi và bài tập trắc nghiệm lịch sử 6 Bài 14: Chính sách cai trị của những triều đại phong kiến phương Bắc và sự chuyển biến trong thời kì Bắc Thuộc - sách link tri thức với môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường. Học sinh rèn luyện bằng phương pháp chọn đáp án của tớ trong từng thắc mắc. Dưới cùng của bài trắc nghiệm, có phần xem kết quả để biết bài làm của tớ. Kéo xuống dưới để khởi đầu.
NỘI DUNG TRẮC NGHIỆM
Nội dung chính- Bài có đáp án. Câu hỏi và bài tập trắc nghiệm lịch sử 6 Bài 14: Chính sách cai trị của những triều đại phong kiến phương Bắc và sự chuyển biến trong thời kì Bắc Thuộc - sách link tri thức với môi trường tự nhiên thiên nhiên sống đời thường. Học sinh rèn luyện bằng phương pháp chọn đáp án của tớ trong từng thắc mắc. Dưới cùng của bài trắc nghiệm, có phần xem kết quả để biết bài làm của tớ. Kéo xuống dưới để khởi đầu. NỘI DUNG TRẮC NGHIỆMChính sách đô hộ và đồng hóa của những triều đại phong kiến phương BắcCuộc xâm lược vũ trang của Triệu ĐàChính sách đô hộ và đồng hóa của những triều đại phong kiến phương BắcTình hình kinh tế tài chính – xã hội – văn hóaTình hình kinh tếNhững chuyển biến về văn hóa – xã hộiCác cuộc đấu tranh giành độc lậpVài nét về sự hình thành và phát triển của những quốc gia cổ Chăm Pa, Phù NamQuốc gia cổ Chăm PaQuốc gia cổ Phù NamMột số nhận xét về lịch sử Việt Nam từ thời tiền sử đến thời Bắc thuộcNhững đặc điểm cơ bản của lịch sử Việt Nam từ thời tiền sử đến cuối thời Bắc thuộcÝ nghĩa lịch sử của phong trào đấu tranh giành độc lập thời Bắc thuộcVideo liên quan
Câu 1: Triệu Đà chiếm hữu được Âu Lạc vào năm nào?
Câu 2: Áp dụng luật pháp khắc nghiệt và thẳng tay đàn áp những cuộc đấu tranh của nhân dân ta là chủ trương cai trị của
- A. Nhà Hán
B. Nhà Tùy
C. Nhà Đường
Câu 3: Đứng đầu cơ quan ban ngành sở tại đô hộ của nhà Hán ở những quận Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam là
- A Thứ sử.
C. Huyện lệnh.
D. Tiết độ sứ
Câu 4: Cuộc khởi nghĩa đầu tiên của nhân dân Âu Lạc chống ách đô hộ của phong kiến phương Bắc là
-
B. Khởi nghĩa Lý Bí.
C. Khởi nghĩa Khúc Thừa Dụ.
D. Khởi nghĩa Ngô Quyền.
Câu 5: Chính quyền đô hộ phương Bắc đã thực hiện những chủ trương nào để bóc lột nhân dân ta?
-
B. Đầu tư phát triển nông nghiệp, thủ công nghiệp và thương nghiệp để tận thu nguồn lợi
C. Đặt ra nhiều loại thuế phi lí hòng tận thu mọi sản phẩm do nhân dân làm ra
D. Cải cách chính sách thuế, tăng thuế ruộng khiến người dân thêm khốn khổ
Câu 6: Thời kì Bắc thuộc lần thứ ba ở nước ta bắt nguồn từ lúc nào?
-
B. Năm 43, nhà Hán sai Mã Viện đem quân sang tái chiếm.
C. 400 năm những triều đại Tiền Lê, Lý, Trần, Đại Việt bị Trung Quốc xâm lược.
D. Triệu Đà diệt An Dương Vương
Câu 7: Dưới tác động của chủ trương cai trị của những triều đại phong kiến phương Bắc, nghề thủ công mới nào đã xuất hiện ở nước ta?
- A. Làm đồ trang sức bằng vàng, bạc
C. Rèn sắt.
D. Làm đồ gốm
Câu 8: Ý nào không phản ánh đúng biến chuyển của nông nghiệp nước ta thời Bắc thuộc?
- A. Năng suất lúa tăng hơn trước đây
B. Công cuộc khẩn hoang được đẩy mạnh
C. Các khu công trình xây dựng thủy lợi được xây dựng
Câu 9: Mâu thuẫn bao trùm trong xã hội nước ta thời Bắc thuộc là
-
B. Mâu thuẫn giữa nhân dân Âu Lạc với hào trưởng người Việt ở những làng, xã.
C. Mâu thuẫn giữa người bản xứ với địa chủ người Hán.
D. Mâu thuẫn giữa hào trưởng người Việt với cơ quan ban ngành sở tại đô hộ.
Câu 10: Việc tổ chức cỗ máy cai trị của những triều đại phong kiến phương Bắc nhằm mục đích mục tiêu ở đầu cuối là gì?
-
B. Thành lập quốc gia mới thần phục phong kiến Trung Quốc
C. Thành lập quốc gia riêng của người Hán
D. Phát triển kinh tế tài chính, ổn định đời sống nhân dân Âu Lạc
Câu 11: Ý nào dưới đây không thể hiện đúng chủ trương cai trị về kinh tế tài chính của những triều đại phong kiến phương Bắc?
- A. Chiếm ruộng đất của Âu Lạc lập thành ấp, trại.
B. Áp đặt chủ trương tô, thuế nặng nề.
D. Bắt nhân dân ta cống nạp những sản vật quý trên rừng, dưới biến.
Câu 12: Tầng lớp nào trong xã hội đóng vai trò lãnh đạo người Việt đấu tranh giành lại quyền độc lập, tự chủ trong thời kì Bắc thuộc ?
- A. Quan lại, địa chủ người Hán đã Việt hoá.
B. Địa chủ người Việt.
C. Nông dân làng xã.
Câu 13: Mâu thuẫn bao trùm trong xã hội nước ta thời kì Bắc thuộc?
- A. Địa chủ với nông dân.
B. Tư sản với công nhân.
C. Quý tộc với nông dân.
Câu 14: Sau khi chiếm hữu được Âu Lạc, nhà Triệu đã thực hiện chủ trương gì để tổ chức cỗ máy cai trị?
-
B. Chia Âu lạc thành nhiều châu để dễ bề quản lý.
C. Tăng cường trấn áp, cử quan lại cai trị đến cấp huyện.
D. Chia Âu Lạc thành 3 quân, sáp nhập vào quân Giao Chỉ.
Câu 15: Địa danh nào dưới đây không phải là trị sở của những triều đại phong kiến phương Bắc trong thời kì Bắc thuộc?
-
B. Thành Luy Lâu.
C. Thành Tống Bình.
D. Thành Đại La.
Câu 16: Chính quyền đô hộ của người Hán được thiết lập tới tận cấp huyện từ thời kì nào?
- A. Nhà Triệu.
C. Nhà Ngô.
D. Nhà Đường.
Câu 17: Nghề thủ công mới nào xuất hiện ở nước ta trong thời kì Bắc thuộc?
- A. Rèn sắt.
B. Nghề đúc đồng.
D. Nghề làm gốm.
Câu 18: Bài học lớn số 1 cho đời sau trước thất bại của An Dương Vương trong cuộc kháng chiến chống Triệu Đà xâm lược là gì?
- A. Phải có tinh thần đoàn kết, quân dân trên dưới một lòng.
B. Phải có vũ khí tốt, lực lượng mạnh.
C. Phải có lòng yêu nước và quyết tâm chống giặc.
Câu 19: Câu nào sau đây sai về nội du lịch sử?
- A. Trong thời kì Bắc thuộc, trồng lúa vẫn là nghề chính của nhân dân ta.
B. Phong kiến phương Bắc đã chia nước ta thành ba quận: Giao Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam.
D. Khuôn đúc đồng, gốm men, đất nung được tìm thấy ở Luy Lâu chứng tỏ những nghề thủ công truyền thống tiếp tục phát triển trong thời kì Bắc thuộc.
Câu 20: Trị sở của những đơn vị ban ngành sở tại đô hộ phương Bắc trong thời Bắc thuộc là
-
B. Mê Linh, Tống Bình - Đại La
C. Cổ Loa, Luy Lâu
D. Phong Châu, Tống Bình - Đại La
Bộ trắc nghiệm sách kntt, trắc nghiệm lịch sử 6 kntt, trắc nghiệm sử 6 bài 14 sách link, trắc nghiệm bài 14 Chính sách cai trị của những triều đại phong kiến phương Bắc và sự chuyển biến trong thời kì Bắc Thuộc
(Last Updated On: 27/08/2022)
Lịch sử Việt Nam thời Bắc thuộc (179 TCN – 907)
Chính sách đô hộ và đồng hóa của những triều đại phong kiến phương Bắc
Cuộc xâm lược vũ trang của Triệu Đà
* Triệu Đà cát cứ lập ra nước Nam Việt
Triệu Đà vốn là một viên quan của nhà Tần, theo quân đội nhà Tần xuống phương Nam để xâm lược Bách Việt.
Năm 214 TCN, Triệu Đà được cử làm huyện lệnh huyện Long Xuyên, quản lý người Việt ở đây. Nhân sự sụp đổ của nhà Tần (206 TCN), Triệu Đà chiếm cứ đất Lĩnh Nam để lập nước Nam Việt, tự xưng là Nam Việt Vũ Vương, đóng đô ở Phiên Ngung. Từ đó, nước Nam Việt của nhà Triệu chính thức ra đời*. ( * Trương Hữu Quýnh (CB), Đại cương lịch sử Việt Nam, tập 1, NXB Giáo dục đào tạo 1998, tr 58.)
Nước Nam Việt của nhà Triệu gồm có 3 quận: Nam Hải, Quế Lâm, Tượng Quận, nằm ở phía Bắc tiếp giáp với nước Âu Lạc.
Nam Việt là một nước mạnh, có đất đai rộng lớn (gồm có Quảng Đông, Quảng Tây và một phần Quý Châu ở phía Nam Trung Quốc), kinh tế tài chính trù phú, giao thông vận tải thuận lợi, lại nằm sát với nước Âu Lạc về phía Bắc nên có điều kiện xâm lược Âu Lạc.
Năm 187 TCN, Lữ Hậu nhà Hán lên nắm cơ quan ban ngành sở tại, đã thực hiện nhiều giải pháp uy hiếp và làm suy yếu nền kinh tế tài chính Nam Việt. Triệu Đà cắt đứt quan hệ với nhà Hán, tự xưng là Hoàng đế, tìm cách bành trướng thế lực và mở rộng lãnh thổ. Triệu Đà đẩy mạnh những hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh hoạt vũ trang xâm lược về phía Nam, hướng đa phần là Âu Lạc.
* Kháng chiến chống Triệu
Theo sử sách và truyền thuyết dân gian của nước ta, Triệu Đà đã nhiều lần đem quân sang xâm lược Âu Lạc.
Nhưng bấy giờ, Lực lượng quốc phòng của Âu Lạc khá mạnh, có cung tên lợi hại, có thành Cổ Loa kiên cố. Dưới sự lãnh đạo của An Dương Vương và những tướng lĩnh tài ba như Cao Lỗ, Nồi Hầu, nhân dân Âu Lạc đã nhiều lần đánh bại quân Triệu, bảo vệ đất nước.
Sau nhiều lần thất bại, Triệu Đà thay đổi thủ đoạn xâm lược, thực hiện mưu kế xảo quyệt, xin giảng hòa với Âu Lạc và cầu hôn công chúa Mỵ Châu – con gái của An Dương Vương cho con trai mình là Trọng Thủy. Lợi dụng tục lệ của người Việt, Triệu Đà cho Trọng Thủy sang ở rể để có thời cơ điều tra tình hình bố phòng và những bí mật quân sự của kinh thành Cổ Loa, của nước Âu Lạc. Trọng Thủy còn dùng của cải để mua chuộc những lạc hầu, lạc tướng nhằm mục đích làm suy yếu khối đoàn kết, chia rẽ nội bộ cơ quan ban ngành sở tại Âu Lạc. Nhiều tướng giỏi như Cao Lỗ, Nồi Hầu, Đinh Toán… bị bạc đãi, bị giết hại hay phải bỏ đi.
An Dương Vương mắc mưu Triệu Đà, bị quân địch dồn vào tình thế cô lập, xa rời nhân dân, xa rời những người dân cương trực, tài giỏi. Vận mệnh nước Âu Lạc đứng bên bờ vực thẳm.
Khi Trọng Thủy về nước đáp ứng thông tin, Triệu Đà liền đem quân sang xâm lược Âu Lạc, đánh vào kinh đô Cổ Loa. An Dương Vương mất cảnh giác, bị động đối phó và bị thất bại nhanh gọn. Năm 179 TCN, Âu Lạc rơi vào ách đô hộ của nhà Triệu, mở đầu thời kỳ đen tối, lâu dài trong lịch sử dân tộc bản địa – thời Bắc thuộc và chống Bắc thuộc (179 TCN – 905).
Chính sách đô hộ và đồng hóa của những triều đại phong kiến phương Bắc
Thời Bắc thuộc kéo dãn hơn thế nữa 1.000 năm, trải qua những triều đại Triệu, Hán, Ngô, Ngụy, Tấn, Tống, Tề, Lương, Tùy, Đường sau đó nhau xâm chiếm và đô hộ nước ta. Chính sách đô hộ của cơ quan ban ngành sở tại ngoại bang biểu lộ trong từng triều đại có những lúc rất khác nhau, lúc rắn, lúc mềm nhưng mục tiêu biến Âu Lạc thành quận huyện, đồng hóa dân tộc bản địa, bóc lột tàn tệ và triệt để nhân dân ta thì không thay đổi.
– Tổ chức cai trị: chia Âu Lạc thành những quận huyện và nằm trong bộ Giao Chỉ (có những lúc gọi là châu Giao Chỉ).
Thời Triệu, Âu Lạc được phân thành 2 quận: Giao Chỉ (vùng Bắc bộ ngày này) và Cửu Chân (Thanh Hóa, Nghệ An, thành phố Hà Tĩnh), sáp nhập vào đất Nam Việt. Ở mỗi quận, Triệu Đà đặt một chức điển sứ để quản lý, thu cống phú và một chức tả tướng phụ trách về quân sự. Cách thức cai trị của nhà Triệu còn lỏng lẻo, vẫn cho những Lạc tướng người Việt được cha truyền con nối. Những tục lệ, tập quán cũ của Âu Lạc vẫn tạm thời được duy trì. Cơ cấu xã hội Âu Lạc cũ hầu như chưa bị đụng chạm đến.
Năm 111 TCN, Âu Lạc bị nhà Hán đô hộ. Nhà Hán chia Âu Lạc thành 3 quận: Giao Chỉ (vùng Bắc bộ ngày này), Cửu Chân (Thanh Hóa, Nghệ An, thành phố Hà Tĩnh) và Nhật Nam (từ đèo Ngang trở vào đến Quảng Nam – Đà Nẵng), trụ sở đặt ở quận Giao Chỉ. Đứng đầu bộ Giao Chỉ là một viên Thứ sử. Đứng đầu quận có một viên Thái thú phụ trách việc hành chính, thu cống phú và một viên Đô úy trông coi quân sự. Ở những huyện, nhà Hán vẫn duy trì phương thức cai trị cũ của nhà Triệu, dùng người Việt trị người Việt. Các Lạc tướng vẫn được quản lý địa phương của tớ với thương hiệu mới là Huyện lệnh (ở huyện lớn) và Huyện trưởng (ở huyện nhỏ), được phát ấn đồng có dây tua xanh. Cách cai trị đó vừa đảm bảo được nguồn bóc lột, vừa ít động chạm đến quyền lợi của tầng lớp quý tộc bản địa. Càng về sau, nhà Hán càng xiết chặt ách đô hộ. Đặc biệt, Tính từ lúc năm 43, sau khi lật đổ cơ quan ban ngành sở tại tự chủ của Hai Bà Trưng, nhà Hán tiến hành thiết lập lại cơ quan ban ngành sở tại, vô hiệu dần những tổ chức cũ của cơ quan ban ngành sở tại bản xứ, tiến thêm một bước trong việc tổ chức cai trị trực tiếp bằng quan lại người Trung Quốc trên đất Âu Lạc đến tận cấp huyện. Các Thứ sử, Thái thú vẫn được duy trì. Ở mỗi huyện có Huyện lệnh đứng đầu là người Hán. Các chức Lạc tướng thế tập của quý tộc bản địa bị bãi bỏ. Chỉ có một số trong những ít người Việt trung thành với cơ quan ban ngành sở tại đô hộ mới được giữ chức Huyện lệnh nhưng không được quyền thế tập. Các quan lại trong cỗ máy cơ quan ban ngành sở tại đô hộ hầu hết đều là người Trung Quốc.
Đến thế kỷ VI, nhà Tùy thiết lập, cai trị Âu Lạc đã tiến hành bãi bỏ đơn vị hành chính cấp châu, lập lại cấp quận. Trị sở quận Giao Chỉ được dời từ Long Biên về Tống Bình. Miền đất nước ta được phân thành 7 quận: Giao Chỉ, Cửu Chân, Nhật Nam, Tỷ Cảnh, Hải Âm, Chăm Pa (3 quận Tỷ Cảnh, Hải Âm, Chăm Pa tương đương với vùng Bình – Trị – Thiên ngày này), Ninh Việt. Về danh nghĩa, những quận trực tiếp phụ thuộc vào cơ quan ban ngành sở tại trung ương nhưng trên thực tế, những quận ở nước ta lúc bấy giờ chỉ là đất ràng buộc lỏng lẻo, bọn Thái thú mặc sức cát cứ, tùy tiện áp bức nhân dân ta.
Sang thời Đường, cơ quan ban ngành sở tại đô hộ đã đổi những quận thành châu như cũ. Năm 622, nhà Đường lập Giao Châu đô hộ phủ. Năm 679 đổi thành An Nam đô hộ phủ với những hình thức và thủ đoạn cai trị khắc nghiệt hơn. An Nam đô hộ phủ quản 12 châu: Giao Châu, Long Châu (Bắc bộ ngày này); Thang Châu, Chi Châu, Vũ Nga Châu, Vũ An Châu (Quảng Đông, Quảng Tây); Ái Châu, Phúc Lộc Châu, Diễn Châu, Hoan Châu (đất Trung Quốc và Quảng Ninh) và 41 châu Ky mi (vùng dân tộc bản địa ít người, miền núi hẻo lánh). Dưới châu có huyện, hương, xã. Xã nhỏ có từ 10 – 30 hộ, xã lớn có từ 40 – 60 hộ. Hương nhỏ có từ 70 – 150 hộ, hương lớn có từ 160 – 540 hộ. Đứng đầu phủ có Đại Tổng quản, sau đổi là Đô đốc. Lúc có trận chiến tranh lại gọi là Kinh lược sứ, về sau lại gọi là Tiết độ sứ nhằm mục đích tăng thêm quyền lực cho chức vụ đó. Ngoài ra còn tồn tại một cỗ máy quan lại giúp việc, quản lý hành chính, chính trị, quân sự và thu thuế.
Mặc dù tiến hành thiết lập cơ quan ban ngành sở tại đô hộ tới tận hương, xã nhằm mục đích trực tiếp khống chế những xóm làng người Việt nhưng trong thực tế, chúng chỉ trấn áp được cấp châu, huyện mà chưa bao giờ can thiệp được vào cơ cấu tổ chức xóm làng của người Việt.
– Vơ vét, bóc lột tàn bạo nhân dân bản xứ
Dựa vào tổ chức cai trị và quân đội mạnh, cơ quan ban ngành sở tại đô hộ ra sức bóc lột nhân dân bản xứ.
Chính quyền đô hộ đẩy mạnh việc chiếm đoạt ruộng đất, xây dựng cơ sở kinh tế tài chính riêng nhằm mục đích duy trì lâu dài nền thống trị của chúng trên đất nước ta. Mặt khác, chúng còn thực hiện chủ trương đồn điền, đưa tội nhân và người Hán đến ở lẫn với người Việt để xâm lấn đất đai.
Phương thức bóc lột cơ bản vẫn là cống nạp. Đây là một hình thức bóc lột nặng nề của cơ quan ban ngành sở tại đô hộ. Nhân dân ta phải cống nạp nhiều của ngon, vật lạ, quý hiếm của phương Nam mà cơ quan ban ngành sở tại đô hộ và chính quốc yêu cầu. Chính quyền đô hộ còn nắm độc quyền sản xuất, chi phối muối và sắt. Đời sống của nhân dân ta vô cùng khổ cực.
Bên cạnh đó, nhân dân ta còn phải nộp tô thuế và đi lao dịch cho cơ quan ban ngành sở tại đô hộ. Tô thuế nặng nề làm cho “trăm họ xơ xác”, nhiều nơi nông dân bị phá sản, phải bán mình, bán vợ con cho nhà giàu để làm nô tỳ. Hiện tượng dân lưu vong ngày càng đông đảo.
– Đồng hóa dân tộc bản địa, khủng bố và đàn áp những cuộc đấu tranh của nhân dân ta
Trong hơn 1.000 năm đô hộ nước ta, những triều đại phong kiến phương Bắc đã tích cực thực hiện mọi giải pháp nhằm mục đích đàn áp nhân dân ta về quân sự, đồng hóa về xã hội, biến đất nước ta thành quận huyện của Trung Quốc.
Để nô dịch nhân dân ta về tư tưởng và tinh thần, ngay từ thời Tây Hán, Nho giáo đã được cơ quan ban ngành sở tại đô hộ truyền bá vào nước ta. Đến đầu công nguyên, Thái thú Tích Quang, Nhâm Diên tích cực “dựng học hiệu để dạy lễ nghĩa” cho dân Giao Chỉ, Cửu Chân. Về sau, nhiều nho sĩ người Hán được cử sang Giao Chỉ để truyền bá Nho giáo, mở trường dạy học ở Luy Lâu, Long Biên. Tuy nhiên, dưới thời Bắc thuộc, Nho giáo chỉ ảnh hưởng tới một số trong những vùng trung tâm châu trị, quận trị. Do vậy, ảnh hưởng của nó trong việc Hán hóa dân tộc bản địa Việt rất hạn chế.
Tiếng Hán và chữ Hán cũng khá được cơ quan ban ngành sở tại đô hộ phổ biến ở Giao Châu nhằm mục đích làm công cụ thực hiện chủ trương đồng hóa người Việt thành người Hán. Song trong suốt hơn 1.000 năm đô hộ ấy, cơ quan ban ngành sở tại đô hộ vẫn không thể tiêu diệt được tiếng nói của dân tộc bản địa Việt. Bởi chỉ có một bộ phận thuộc tầng lớp trên học chữ Hán, còn đa số nhân dân lao động trong những làng xã Việt cổ vẫn duy trì tiếng nói của tổ tiên mình.
Chính quyền đô hộ còn ráo riết đẩy mạnh việc di dân Hán đến ở lẫn với người Việt, bắt nhân dân ta phải thay đổi phong tục, tập quán theo người Hán. Mặt khác, chúng còn áp dụng luật pháp khắc nghiệt, tàn bạo* đối với người Việt và thẳng tay đàn áp những cuộc khởi nghĩa của nhân dân ta. ((*) Tính chất khắc nghiệt của pháp luật được thể hiện qua những hình phạt: xẻo mũi, thích chữ vào mặt những người dân chống đối, Lịch sử Việt Nam (từ nguồn gốc đến ngày này), NXB Đại học Quốc gia, Tp Hà Nội Thủ Đô, 1998, tr 56.)
Như vậy, chủ trương đô hộ và đồng hóa của những triều đại phong kiến phương Bắc kéo dãn hơn thế nữa 1.000 năm đã ngưng trệ nghiêm trọng sự phát triển về mọi mặt của dân tộc bản địa ta. Song xã hội Việt Nam vẫn có những biến chuyển rõ rệt.
Tình hình kinh tế tài chính – xã hội – văn hóa
Tình hình kinh tế tài chính
– Nông nghiệp:
Mặc dù bị cơ quan ban ngành sở tại đô hộ ngưng trệ, nền kinh tế tài chính nước ta vẫn tiếp tục phát triển. Trên cơ sở công cụ bằng sắt ngày càng phổ biến, kỹ thuật sản xuất được nâng cao, nông nghiệp có những bước tiến đáng kể.
Từ Đầu công nguyên, việc sử dụng cày, bừa có trâu bò kéo đã phổ biến ở Giao Chỉ, Cửu Chân. Một số dòng sông lớn đã có đê phòng lụt, có nhiều kênh đào để tưới tiêu nước. Dân ta đã biết bón phân để tăng độ phì nhiêu cho đất, biết thâm canh tăng vụ và trồng lúa hai mùa (còn được gọi là lúa Giao Chỉ).
Ngoài lúa, dân ta còn biết trồng nhiều chủng loại cây có củ (khoai, đậu, sắn, ngô…) và cây công nghiệp (bông, mía, dâu…). Nghề làm vườn cũng rất phổ biến. Nhà nào thì cũng luôn có thể có vườn trồng nhiều chủng loại rau và cây ăn quả.
– Thủ công nghiệp và thương nghiệp:
Các nghề truyền thống như đúc đồng, rèn sắt, làm gốm, làm gạch ngói, dệt, đan lát, nấu đường, kéo mật vẫn được duy trì và mở rộng. Người Việt còn học được những nghề làm giấy, khảm xà cừ và làm đồ trang sức bằng vàng, bạc. Một số sản phẩm thủ công có chất lượng được đưa sang Trung Quốc làm cống phẩm hoặc marketing thương mại với nước ngoài.
Sự chuyển biến về kinh tế tài chính đã thúc đẩy thương nghiệp phát triển. Mạng lưới giao thông vận tải thủy bộ được mở mang. Việc marketing thương mại trong nước và với nước ngoài được đẩy mạnh. Lúc bấy giờ đã xuất hiện một số trong những đô thị như Luy Lâu, Mê Linh hoạt động và sinh hoạt giải trí sinh động. Luy Lâu (Thuận Thành – Bắc Ninh) trong nhiều thế kỷ là trung tâm chính trị, kinh tế tài chính của Giao Châu.
Những chuyển biến về văn hóa – xã hội
– Về mặt xã hội:
Quan hệ lệ thuộc là quan hệ bao trùm giữa nhân dân ta với cơ quan ban ngành sở tại đô hộ ngoại bang. Người Việt đều được xem là “thần dân” của Hoàng đế phương Bắc. Chính quyền đô hộ đặt quan cai trị tới cấp huyện nhưng không khống chế được những làng xã của người Việt. Tầng lớp hào trưởng địa phương người Việt vẫn nhờ vào cơ sở ruộng đất công hữu của những vùng, những công xã mà bóc lột nông dân. Người Việt không ngừng nghỉ củng cố quan hệ hiệp hội, làng xóm.
Tuy nhiên, do sức sản xuất phát triển, những quan hệ xã hội mới ra đời và phát triển, trong khi đó một số trong những truyền thống cũ bị phá vỡ hay là không hề tác dụng trong thực trạng mới. Việc xóa bỏ cơ cấu tổ chức bộ lạc, giữ lại và củng cố cơ cấu tổ chức xóm làng đã tạo điều kiện cho khối đoàn kết dân tộc bản địa được tăng cường.
Do hậu quả của chủ trương chiếm đất lập đồn điền và tô thuế nặng nề, trận chiến tranh tàn phá, nhiều thành viên công xã người Việt đã bị phá sản, trở thành nô tỳ hay nông dân lệ thuộc.
Nhìn chung, thời kỳ này đã xuất hiện một số trong những đồn điền của cơ quan ban ngành sở tại đô hộ, một số trong những trại ấp của địa chủ gốc Hán và một số trong những thị trấn, xóm làng của người Hoa. Sự xuất hiện của những tầng lớp kể trên vừa làm ngày càng tăng dân số, vừa tăng thêm những yếu tố Hán hóa. Song người Việt không vì vậy mà bị Hán hóa, mà ngược lại, một số trong những người dân Hoa di cư sang Giao Châu dần bị Việt hóa, hòa nhập vào hiệp hội người Việt. Đặc biệt, sự xuất hiện của tầng lớp hào trưởng địa phương người Việt có ảnh hưởng lớn về kinh tế tài chính, chính trị, văn hóa trong nhân dân. Phần lớn tầng lớp này đã trở thành thủ lĩnh của những phong trào đấu tranh, ý thức dân tộc bản địa ngày càng cao.
– Về mặt văn hóa
Người Việt đã tiếp thu một số trong những yếu tố văn hóa vật chất trong sản xuất nông nghiệp và hoạt động và sinh hoạt giải trí công thương nghiệp như: kỹ thuật bón phân làm vườn, làm giấy, thuộc da, chế biến thủy tinh, hương liệu… của người Hoa và người Ấn Độ, Trung Á.
Bên cạnh đó, người Việt cũng tiếp thu một số trong những yếu tố văn hóa tinh thần như tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, tôn thờ những người dân dân có công với nước. Các phong tục tập quán truyền thống của dân tộc bản địa như ăn trầu, nhuộm răng đen, tôn trọng phụ nữ vẫn được giữ gìn.
Tiếng Việt phát triển, hấp thụ nhiều yếu tố ngôn từ Hán, Việt hóa những yếu tố Hán thông qua cách dùng, cách đọc và tạo thành từ ngữ Hán – Việt.
Phần cốt lõi của văn hóa tinh thần là tư tưởng được biểu lộ dưới những hình thức tôn giáo, tín ngưỡng cũng tác động mạnh đến nước ta. Sự gia nhập và hòa quyện của Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo13 đã tạo nên sắc thái đa nguyên và hỗn hợp trong đời sống tôn giáo, tín ngưỡng Việt Nam.
Các cuộc đấu tranh giành độc lập
Kể từ cuộc kháng chiến chống Triệu Đà xâm lược bị thất bại đến khởi nghĩa Khúc Thừa Dụ (179 TCN – 905), đất nước ta liên tục bị những triều đại phong kiến phương Bắc xâm lược và đô hộ. Trong hơn 1.000 năm ấy, chúng ra sức vơ vét bóc lột của cải, ráo riết thực hiện chủ trương Hán hóa nhằm mục đích đồng hóa dân tộc bản địa Việt và xóa bỏ độc lập, độc lập lãnh thổ của đất nước ta. Song chúng đã thất bại, nhân dân ta đã đứng lên đấu tranh vũ trang liên tục để giành lại độc lập dân tộc bản địa.
Bảng 1: Một số phong trào đấu tranh vũ trang tiêu biểu của nhân dân ba quận
(Nguồn: Thống kê theo Lịch sử Việt Nam, tập 1, của Phan Huy Lê, Hà Văn Tấn, Trần Quốc Vượng, Lương Ninh, NXB Đại học – Giáo dục đào tạo chuyên nghiệp, Tp Hà Nội Thủ Đô, 1991, tr 218; Lịch sử Việt Nam, quyển 1, của Trương Hữu Quýnh, Nguyễn Đức Nghinh, NXB Giáo dục đào tạo, Tp Hà Nội Thủ Đô, 1980.)
Nhìn chung, trong suốt mười thế kỷ, không một lúc nào bọn đô hộ phương Bắc được ăn ngon, ngủ yên. Phong trào đấu tranh của nhân dân ta nổ ra mạnh mẽ và tự tin, liên tục, trên một không khí rộng lớn, có những lúc gồm có cả Giao Châu. Phong trào xuất phát từ xích míc dân tộc bản địa ngày càng sâu sắc, với mục tiêu lật đổ cơ quan ban ngành sở tại đô hộ. Phong trào đã lôi cuốn được hàng vạn nhân dân, tầng lớp quan lại, binh lính người Việt tham gia, thậm chí có những lúc còn kết phù phù hợp với phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc. Vai trò lãnh đạo phong trào chuyển dần từ những Quý tộc bộ lạc cũ sang những Hào trưởng. Các phong trào đấu tranh của nhân dân ta đã làm cho quân địch suy yếu, đồng thời cổ vũ tinh thần đấu tranh của nhân dân ta, tạo điều kiện cho việc ra đời của cơ quan ban ngành sở tại tự chủ ở thế kỷ X.
Ảnh: internet
Vài nét về sự hình thành và phát triển của những quốc gia cổ Chăm Pa, Phù Nam
Quốc gia cổ Chăm Pa
Chăm Pa là quốc gia cổ của người Chăm, mang tên Hán Việt là Chiêm Thành.
Vào khoảng chừng thế kỷ VI TCN, trên vùng đất từ Tỉnh Quảng Ngãi đến Bình Thuận tồn tại một nền văn hóa nguyên thủy: văn hóa Sa Huỳnh. Cư dân Sa Huỳnh thuộc chủng tộc Mã Lai – Đa Đảo. Họ đã biết đúc đồng, làm đồ trang sức và sản xuất nông nghiệp. Dần dần hình thành liên minh hai bộ lạc lớn là Cau và Dừa.
Thời Hán, vùng đất của người Sa Huỳnh được gọi là Tượng Lâm. Vào khoảng chừng thế kỷ II, nhân lúc nhà Hán suy yếu, nhân dân Tượng Lâm đã nổi dậy đánh đuổi quân đô hộ, lập ra nước Lâm Ấp.
Đến thế kỷ VI, hai tiểu quốc Lâm Ấp và Panđuranga đã hợp nhất, lấy tên là nước Chăm Pa, kinh đô đóng ở Trà Kiệu (Xinhapura – Quảng Nam).
Vua là người đứng đầu nhà nước, nắm toàn bộ quyền hành và sở hữu toàn bộ ruộng đất trong nước. Dưới vua có một viên tể tướng và hai đại thần giúp việc. Đồng thời còn tồn tại một khối mạng lưới hệ thống thuộc quan.
Đất nước gồm 4 bang, dưới bang là những tỉnh, dưới tỉnh là những làng. Các bang đều có đại thần đứng đầu, viên chức giúp việc.
Quân đội Chăm Pa khá đông, có những lúc lên đến mức 4 – 5 vạn người. Họ chiến đấu rất dũng cảm, ra trận thường mặc áo giáp mây, sử dụng giáo mác, cung nỏ bằng tre hoặc tên thuốc độc. Chăm Pa có một đội nhóm thủy binh và tượng binh rất mạnh.
Kinh tế đa phần là nông nghiệp trồng lúa nhưng lại rất ít ruộng. Bên cạnh đó còn tồn tại đậu, kê, vừng, mía, tiêu, trầu cau và hoa quả nhiều chủng loại. Ngành khai thác lâm sản đóng một vai trò quan trọng trong kinh tế tài chính của Chăm Pa. Thủ công nghiệp cũng tương đối phát triển. Họ biết làm đồ gốm, dệt tơ lụa, làm đồ gỗ và xây dựng. Còn thương nghiệp hầu như không còn. Nhà nước nắm độc quyền ngoại thương. Chiến thuyền Chăm Pa thường ra nước ngoài làm nghề cướp bóc.
Xã hội phân thành 4 đẳng cấp (Tăng lữ, Quý tộc, Bình dân, Nô lệ) nhưng không ngặt nghèo. Lực lượng nô lệ khá đông. Mặc dù nam giữ vai trò quan trọng trong sản xuất, chiến đấu và chính trị nhưng chính sách mẫu quyền vẫn thống trị.
Người Chăm theo Ấn giáo, tuy nhiên vẫn có chùa thờ Phật, đền Hồi giáo và tục thờ Thánh mẫu, thờ Linga và Yôni. Thành tựu văn hóa quan trọng nhất của người Chăm là sớm sáng tạo ra chữ viết riêng theo mẫu tự Phạn của người Ấn Độ. Tuy nhiên chữ Chăm không được phổ cập vì Chăm Pa hầu như không còn trường học và khối mạng lưới hệ thống giáo dục. Các bi ký là nơi duy nhất ghi lại việc thờ cúng, quyền sở hữu và những chiến công.
Về nghệ thuật và thẩm mỹ, những tháp Chăm (hay Chàm) được xây dựng trên những vùng đồi cao là những khu công trình xây dựng kiến trúc, điêu khắc tiêu biểu của người Chăm: Di chỉ Trà Kiệu, Thánh địa Mỹ Sơn…
Lịch sử Chăm Pa trải qua những quá trình thịnh suy. Cho đến thời điểm cuối thế kỷ XVI – đầu thế kỷ XVII, Chăm Pa từng bước bị sáp nhập vào Đại Việt.
Quốc gia cổ Phù Nam
Phù Nam là quốc gia cổ của người Khơ Me, một quốc gia mang quy mô những vương quốc cổ đại Ấn Độ.
Quốc gia cổ Phù Nam thành lập vào khoảng chừng thế kỷ I và tồn tại cho tới thế kỷ VII. Sau đó phân hóa thành những tiểu quốc.
Nhà nước Phù Nam được tổ chức theo kiểu Man-đa-la (tức tiểu quốc tương đối độc lập). Vua là người đứng đầu nhà nước, nắm toàn bộ quyền hành và sở hữu toàn bộ ruộng đất trong khu vực mình quản lý. Dưới vua có một khối mạng lưới hệ thống quan lại giúp việc, gồm có: văn quan, võ quan. Tuy nhiên, cỗ máy nhà nước Phù Nam lúc bấy giờ còn rất là đơn giản.
Về kinh tế tài chính, theo kết quả khai thác và nghiên cứu và phân tích những di tích lịch sử khảo cổ thuộc nền văn Óc – Eo đã cho tất cả chúng ta biết, kinh tế tài chính nông nghiệp trồng lúa nước đóng vai trò chủ yếu. Bên cạnh đó, dân cư Phù Nam lúc bấy giờ còn biết trồng cây lấy củ, cây ăn quả và chăn nuôi nhiều chủng loại gia súc, gia cầm; đánh bắt cá trên sông. Thủ công nghiệp rất phát triển, đặc biệt là những nghề thủ công mĩ nghệ như: sản xuất đồ trang sức, đồ thờ tự liên quan đến Bàlamôn và Phật giáo. Bên cạnh đó, marketing thương mại trao đổi cũng là một hoạt động và sinh hoạt giải trí kinh tế tài chính quan trọng của Phù Nam. Trong số đó, Óc – Eo nổi lên như một đô thị – cảng thị, có quan hệ marketing thương mại với nhiều nước trong khu vực và thế giới. Cụ thể là trong những di chỉ thuộc nền văn hóa Óc – Eo, những nhà nghiên cứu và phân tích đã tìm thấy tiền cổ La Mã, Ba Tư, Trung Quốc và nhiều vật dụng có nguồn gốc ngoại lai khác.
Xã hội đã có sự phân hóa sâu sắc. Xã hội phân thành 4 đẳng cấp (Tăng lữ, Quý tộc, Bình dân, Nô lệ). Trong số đó, đẳng cấp Tăng lữ Bàlamôn nắm quyền hành rất lớn, chi phối mọi hoạt động và sinh hoạt giải trí xã hội. Lực lượng nô lệ cũng rất đông.
Nhìn chung, lịch sử Phù Nam trải qua những quá trình phát triển rất khác nhau. Cho đến thế kỷ VII, Phù Nam dần suy yếu và tách thành những tiểu quốc có lãnh thổ rộng lớn, gồm có: Tây Nam bộ (Việt Nam), Ăngco Borei (Campuchia), Mê Nam (Thái Lan), Bắc bán đảo Malai…
Một số nhận xét về lịch sử Việt Nam từ thời tiền sử đến thời Bắc thuộc
Những đặc điểm cơ bản của lịch sử Việt Nam từ thời tiền sử đến cuối thời Bắc thuộc
- Sau thuở nào kỳ dài sống định cư và mở rộng lãnh thổ, phát triển kinh tế tài chính nông nghiệp trồng lúa nước, dân cư Việt cổ đã tiến lên quá trình nông nghiệp dùng cày, có sức kéo trâu bò. Cùng với những tiến bộ trên những nghành văn hóa – xã hội, người Việt cổ đã đưa xã hội vượt qua thời tiền sử, bước sang xã hội có giai cấp và nhà nước (nhà nước Văn Lang – Âu Lạc).
Trong buổi đầu của xã hội có giai cấp và nhà nước, nhân dân ta đã xây dựng được nền văn minh mang đậm tính bản địa – văn minh sông Hồng. Hình thành nên những giá trị tiêu biểu của văn hóa vật chất và văn hóa tinh thần, góp thêm phần định hình bản sắc dân tộc bản địa Việt.
Trong hơn 1.000 năm xâm lược và đô hộ nước ta, những triều đại phương Bắc đã thực hiện nhiều chủ trương và giải pháp nhằm mục đích đồng hóa nước ta, vĩnh viễn xóa bỏ sự tồn tại của dân tộc bản địa Việt. Nhưng nhờ vào nền tảng vững chắc của hiệp hội quốc gia dân tộc bản địa, có một lãnh thổ riêng, tiếng nói riêng, văn hóa riêng nhân dân ta đã không ngừng nghỉ đấu tranh chống lại ách đô hộ tàn bạo của phong kiến phương Bắc, giành độc lập dân tộc bản địa.
Ý nghĩa lịch sử của phong trào đấu tranh giành độc lập thời Bắc thuộc
- Trong hơn 1.000 năm xâm lược và đô hộ nước ta, những triều đại phong kiến phương Bắc đã vấp phải sự đấu tranh nhất quyết, liên tục, kéo dãn và không khoan nhượng của nhân dân ta. Các thế hệ nối tiếp nhau, thế hệ sau kế tục thế hệ trước đứng lên đấu tranh, mặc kệ sự đàn áp tàn bạo của quân địch, nhằm mục đích giương cao ngọn cờ độc lập tự chủ.
Phong trào đấu tranh chống Bắc thuộc của nhân dân ta đã giành được kết quả to lớn. Nếu như khởi nghĩa Khúc Thừa Dụ (905) mở đầu cho việc đè bẹp ý chí xâm lược của phong kiến phương Bắc thì thắng lợi Bạch Đằng (938) của Ngô Quyền đã đè bẹp hoàn toàn ý chí xâm lược của phong kiến phương Bắc, mở ra một kỉ nguyên mới – kỷ nguyên độc lập, tự chủ lâu dài của dân tộc bản địa Việt
Phong trào đấu tranh đó cũng là cơ sở cho nhân dân ta đấu tranh giữ gìn và phát triển nền văn hóa dân tộc bản địa. Điều đó chứng tỏ, tất cả chúng ta không những không biến thành đồng hóa mà cơ cấu tổ chức làng xã người Việt vẫn do nhân dân ta định đoạt và làm chủ, nền văn hóa dân tộc bản địa ngày càng được củng cố, làm cơ sở vững chắc cho những quá trình tiếp
(Nguồn tham khảo: Trần Văn Thức, Giáo trình tiến trình lịch sử Việt Nam)
[embed]https://www.youtube.com/watch?v=dl1ib9pagOc[/embed]